Fiyat ve Maliyet İlişkisinin Kısa ve Uzun Dönem Üretim Kararları Üzerindeki Etkisi
Niye Bilinmeli?
Mikro ekonomi firma ve tüketici kararları ile ilgilenir. Tüketicinin karşı karşıya kaldığı en önemli karar tüketip tüketmeme kararı iken firmaların en önemli kararı ise üretip üretmeme kararlarıdır. Dolayısıyla hangi durumlarda üretmeli ve hangi durumlarda üretim durdurulmalıdır. Bu soruların bir hastane ölçeğinde karşılığı için örnek, "yeni bir tanılama ünitesinin ya da bir polikliniğin açılması kararları ya da kapasite arttırım kararları ya da bazı ünitelerin kapatılma kararları neye göre alınacaktır" şeklinde ifade edilebilir. Piyasa mekanizmasında firmalar bu kararları neye göre vermektedir. Büyük firmaların davranışları incelendiğinde firmalar çeşitli analizler sonrasında büyüme kararları vermekte ve zaman zaman üretim artışı, zaman zaman da üretim kısıtlaması yoluna gitmektedirler. Hatta bazan dönemsel olarak üretimi durdurma kararları vermekte sonra yeniden üretime başlamaktadırlar. Bazı durumlarda ise satışları devam eden firmalarını kapattıkları, sattıkları ya da üretimi tamamen durdurup başka sektörlere geçiş yaptıkları görülmektedir. Hizmet sektörleri incelendiğinde de benzer durumlar söz konusu olmaktadır. Ekonomi bilimi bu kararların hangi maliyet-fiyat aralığında kısa ve uzun vadede nasıl alınacağı ile de ilgilenmektedir. Sağlık yöneticilerinin bu mekanizmaların nasıl işlediği, hangi karar destek sistemlerinin kullanıldığı, hangi analizlerle elde edilen verilerin bu raporlamalara konu olduğunu bilmeleri etkin yöneticilik ve karar süreçleri için gerekli görülmektedir.
Özellikle piyasa dengesi konuları ele alınırken, ölçek ekonomileri ele alınırken, üretime başlama ve durdurma noktalarının tespiti konuları ele alınırken önemli bir kavram karşımıza çıkmaktadır. Bu kararlar çoğunlukla en az iki farklı zaman boyutu için farklı şekilde tanımlanmakta ve önermeli bir yapı sunulmaktadır. Kısa ve uzun dönem başlıkları ortaya çıkmakta, piyasa dengesi ve üretim kararlarının, yine piyasaya giriş ve çıkış kararlarının alınmasında, aceleyle yanlış kararlar alınmasının önüne geçilmesi için iki farklı normal değeri belirlenerek, kalibrasyon farklılaştırılmaktadır. Bu sayede kararlar, zaman boyutunda önem derecesine göre hiyeraşiye tabi tutulmaktadır. Bu farklılaşma elbette, karar destek sistemi olarak kullanılacak raporların hazırlanışındaki asgari veri ve analizleri de farklılaştırmaktadır. Sağlık yöneticileri günlük işleyişin içinde bir çok acil karar alsa da zaman zaman katıldıkları toplantılar ya da kendilerinden istenen raporlarda daha uzun vadeli projeksiyon yapıları da istenebilmektedir ya da bu yetiye sahip olmaları beklenmektedir. İşte bu değerlendirmelerin birbiriyle karşılaştırılabilir olması ve bir arada ele alınabilmesi için bazı gereklilikler bulunmaktadır. Bu değerlendirmeleri yapan kişilerin kullandıkları kavramlarla aynı şeyi, aynı zaman birimini ya da aynı gerçekleştirme sürecine ilişkin adımları işaret edebiliyor olmaları gerekmektedir.
Kısa dönem Mikroekonomik anlamda üretici bir firma açısından üretim faktörlerinden yani girdilerinden en az birinin sabit tutulmak zorunda olduğu, ancak diğerlerinin değiştirilebileceği uzunluktaki üretim periyodudur. Bu periyotta sabit faktör genellikle sermaye olurken, değişken faktör de emektir. Uzun dönem ise ekonomide üreticinin üretim için kullandığı bütün girdi (üretim faktörleri) miktarlarını değiştirebileceği uzunluktaki zaman periyodunu tanımlar. Kısa dönemde sermaye, teknoloji, yer sabit, sadece kapasite kullanımı değişkenken; uzun dönemde hepsi değişken olarak ele alınabilir.
İlgili Dosyalar
Konuyu Kavrayabilmek İçin Şu Yazıları Tıklamanız ve Okumanız Faydalı Olabilir:
